Sabotagegedrag in teams: hoe je stille weerstand herkent (en wat je eraan doet met Deep Democracy)

Niet iedereen die saboteert, doet dat bewust. Vaak begint het heel subtiel. Een collega die ineens stil wordt in meetings. Iemand die steeds “prima” zegt maar nooit echt meedoet. Of van die cynische grapjes die nét te vaak gemaakt worden.

Sabotagegedrag is geen groot drama. Tot het dat ineens wél is.

Wat is sabotagegedrag eigenlijk?

Het is gedrag dat je team tegenwerkt — zonder dat het openlijk gebeurt. Denk aan:

geen initiatief nemen
afspraken halfslachtig uitvoeren
voortdurend kritiek leveren zonder met oplossingen te komen
steeds nét buiten het groepsproces blijven staan

Het voelt vaak als ‘vage weerstand’, maar het vreet energie. En het werkt besmettelijk: als één iemand afhaakt, volgen er vaak meer.

Waarom dit serieus nemen?

Omdat je anders langzaam een team krijgt waar het vertrouwen verdwijnt. Waar mensen zich niet meer uitspreken. En waar projecten stroef gaan, ook al lijkt op papier alles ‘in orde’.

Sabotagegedrag laat zien dat er iets onder de oppervlakte speelt. Iets dat (nog) niet is uitgesproken.

Hoe je dat boven tafel krijgt? Met

Deep Democracy (of in elk geval de essentie ervan)

Deep Democracy is een gespreksmethode waarmee je moeilijke dingen wél bespreekbaar maakt. Het werd ontwikkeld door Myrna Lewis, een organisatiepsycholoog die in het Zuid-Afrika van na de apartheid werkte met groepen die totaal verschillende achtergronden en belangen hadden. Ze zocht naar een manier om échte gesprekken mogelijk te maken - ook over de dingen die mensen normaal inslikken.

Ik geef geen Deep Democracy-trainingen, maar de principes - ruimte maken voor minderheidsstemmen, het ongemakkelijke bespreekbaar maken, luisteren voorbij de ‘ja’ - die zitten verweven in mijn werkwijze. Omdat ze werken. Zonder drama, zonder zweverigheid. Gewoon: echte gesprekken die zorgen voor beweging.

Hoe herken je sabotagegedrag op tijd?

Een paar herkenbare signalen:

Mensen haken af bij besluiten waar ze eerst enthousiast over waren
Er wordt veel gezwegen tijdens meetings (of alleen ‘veilig’ meegepraat)
Feedback is oppervlakkig of afwezig
Kleine irritaties worden weggelachen of weggewuifd

Als dit gebeurt, is het tijd om in te grijpen. Niet met een extra teamuitje, maar met een goed gesprek.

Waarom paardencoaching hierin zo krachtig is

Soms weet je gewoon dat er ‘iets’ speelt in je team — maar krijg je het met woorden niet helder. Dat is precies waar paardencoaching zoveel toevoegt. Een paard reageert direct op spanning, onuitgesproken dynamiek en incongruent gedrag. Geen oordeel, geen filters, maar wél een glashelder spiegelend effect.

Tijdens een sessie zie je vaak in een paar minuten wat er speelt, waar de hapering zit en wie zich terugtrekt of de boel probeert te controleren. Zonder ellenlange gesprekken. Zonder dat mensen alles hoeven uit te leggen. Het wordt gewoon zichtbaar.

Daarom zet ik paardencoaching in bij teams die het gevoel hebben dat er iets onderhuids speelt — maar het nog niet concreet kunnen maken. Want zodra het zichtbaar is, kun je er samen mee aan de slag.

Meer over teamcoaching met paarden

Wat kun nu al doen in je team?

Je hoeft geen facilitator te zijn om dit in te zetten. Begin klein:

Vraag wat er mist – “Wie denkt er anders over, maar zegt het nu niet?”
Check regelmatig in – niet alleen op werk, ook op samenwerking
Wees duidelijk dat meningen welkom zijn – óók als ze schuren
Normaliseer spanning – het hoort erbij, het zegt iets waardevols
Benoem wat onder de tafel ligt – zonder meteen te willen oplossen

Door dit soort gewoontes in te bouwen, voorkom je dat weerstand ondergronds gaat en zich uit als sabotage.

Samen werken = samen praten (ook als het schuurt)

Een goed team draait niet om harmonie. Het draait om veiligheid. Om de ruimte om iets te zeggen, ook als het spannend is. De principes van deep democracy en de kracht van een paard als spiegel helpen je die cultuur te bouwen. Waar verschil mag bestaan. Waar niemand hoeft te doen alsof. En waar je als team wél vooruit komt — ook als niet iedereen het altijd eens is.

Benieuwd hoe dit eruitziet in een sessie met je eigen team?

Is sabotagegedrag altijd negatief bedoeld?

Nee, vaak is het een manier om onvrede te uiten als mensen zich niet gehoord voelen.

Hoe snel moet je reageren?

Liever te vroeg dan te laat. Wachten maakt het meestal alleen maar lastiger.

Hoe voorkom je dat mensen dichtklappen?

Door oordeel uit te stellen en actief te luisteren. En niet meteen met een oplossing te komen.

Werkt dit ook in remote teams?

Zeker. Juist daar is het extra nodig, omdat signalen minder zichtbaar zijn.

Sabotagegedrag is vaak een symptoom, geen oorzaak. De oorzaak? Dingen die niet worden uitgesproken. De principes van Deep Democracy én de directe feedback van een paard helpen je om die gesprekken wél te voeren. Niet als trucje, maar als iets wat je samen aanleert. Want samenwerken is meer dan taken verdelen: het is ook leren hoe je eerlijk met elkaar blijft.